سديم: Natrium  Na

خواص فيزيکي وشيميايي

·        عدد اتمي:11

·        وزن اتمي: 22.989770 amu

·        شعاع اتمي (calc.): 2.23 Å

·        شعاع کووالانسي: 1.54 Å

·        نقطه ذوب: 97.72 °C (370.87 K, 207.9 °F)

·        نقطه جوش: 883 °C (1156 K, 1621 °F)

·        رنگ: سفيد نقره‌ي

·        چگالي در دمي293 K: 0.971 g/cm3

 

مدت زمان زيادي است که سديم (soda) بصورت ترکيبي شناخته شده است. ين عنصر در سال 1807 توسطHumphrey Davy  از طريق عمل الکتروليز هيدروکسيد سديم جدا شد. در اروپي قرون وسطي ، ترکيبي از سديم با نام لاتين Sodanum بري تسکين سردرد استفاده می‌ شود.

سديم مانند ديگر فلزات قليا يي ، نرم ، سبک وزن ، سفيد ميل به نقره‌ي و واکنش دهنده است و از ين جهت هرگز به‌صورت آزاد در طبيعت يافت نمی‌شود. سديم در آب غوطه‌ور شده ، آن را تجزيه کرده ، هيدروژن آزاد می‌کند و هيدروکسيد می‌سازد. سديم در آب فورا آتش می‌گيرد، ولي در هوي معمولي در دمي زير 388 کلوين آتش نمی‌گيرد.

کاربردها

  • سديم در حالت فلزي ، عنصر لازم بري ساختن استر ها و ترکيبات آلي می‌باشد.
  • ين عنصر قلييي بوجود آورنده کلريد سديم NaCl است که بري زندگي حياتي است نيز می‌باشد.
  • استفاده در برخي از آلياژها بري بهبودي ساختارشان
  • استفاده در ساخت صابون و ترکيبش با اسيدهي چرب
  • NaK ، آلياژسديم و
  • پتاسيم ، يک ماده مهم منتقل کننده حرارت است.

 

واکنش سديم با آب

عنصر سديم طبق مکانيسم زير واکنشي قوي با آب مي دهد:

                                                                                                                                           

 حاصل ين واکنش محلولي بي رنگ محتوي باز قوي سديم هيدروکسيد و گاز هيدروژن است. ين يک واکنش گرماده است و طي آن فلز سديم داغ شده با شعله ي اختصاصي  نارنجي رنگي مي سوزد. در روند سوختن سديم گاز هيدروژن آزاد مي شود که واکنشي قوي با اکسيژن موجود در هوا مي دهد. برخي از ترکيبات سديم هستند که نمي توانند با چنين قدرتي با آب واکنش دهند ولي به همين نسبت در آب حل مي شوند.

 

محلوليت

معروفترين ترکيبات سديم سديم کلريد (NaCl) است که به نمک آشپزخانه معروف است. محلوليت آن درآب در دمي 20 درجه 359 g/L و مستقل از گرماست. سديم کربنات نيز محلوليت خوبي در آب دارد و معادل 220 g/L در دمي 20oC مي باشد. ازترکيبات نامحلول سديم مي توان فلئوسيليکات، پيروآنتي مونيات، منيزيوم استات دورانيل، استات دورانيل دوزنگ را نام برد.

هشدارها

سديم در حالت پودر در آب خاصيت انفجاري خواهد داشت و با عناصر ديگر به‌راحتي تجزيه و ترکيب می‌شود. هميشه بيد با ان عنصر با مراقبت کامل کار کرد.و در آزميشگاه معمولاً آن رادر بنزن، نفت و يا روغن نگه داري مي کنند.