روي Zinc  Zn  :

خصوصيات فيزيكي و شيميايي

 

عدد اتمي:30

وزن اتمي: 65.39amu

شعاع اتمي: 1.53Å

شعاع كوالانسي1.25Å

نقطه ي جوش: 907.0 °C (1180.15 K, 1664.6 °F)

نقطه ي ذوب: 419.58 °C (692.73 K, 787.24396 °F)

چگالي در دماي 293K: 7.133 g/cm3

الكترونگاتيويته:1.6درجه ي پاولينگ

رنگ: آبي

 

روي در سال 1746 توسط آندرس مارگرف كشف شد نام آن از كلمه ي آلماني zin به معني حلبي گرفته شده است.روي يك فلز آبي مايل به سفيد است كه در گروه IIجدول تناوبي يافت مي شود ودر دماي معمولي به حالت كريستالي و شكننده مي باشد ولي در دماي 110تا150هادي چكش خوار نرم وقابل انعطاف خواهد بود.

كاربرد ها:

روی برای آبکاری فلزات استفاده می‌شود تا از زنگ زدگی آنها جلوگیری کند.روی در آلیاژهایی نظیر برنج Nickel Silver فلز ماشین تحریر فرمولهای مختلف لحیم نقره آلمانی و.... بکار می‌رود.
برنج بخاطر استقامت و مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی کاربردهای وسیعی دارد. روی به طور گسترده در صنعت خودرو سازی در
Die Castingها استفاده می‌شود. روی لوله‌ای به عنوان قسمتی از محتوی باطری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اکسید روی به عنوان رنگ دانه‌های سفید در رنگهای آبی و همچنین به عنوان فعال کننده در صنعت
Rubber استفاده می‌شود. به عنوان Over the counter ointment به صورت لایه نازکی بر روی پوست بی حفاظ صورت و بینی استفاده می‌شود تا از کم شدن آب پوست جلو گیری کرده و در برابر آفتاب سوختگی در تابستان و باد زدگی در زمستان از پوست محافظت کند. استفاده از آن برای کودکان در هر مرحله از عوض کردن کهنه کودک توصیه شده زیرا از تحریکات پوستی جلوگیری می‌کند. کلرید روی به عنوان بوگیر و همچنین محافظ چوب نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. سولفید روی در رنگدانه‌های درخشان، برای تولید عقربه‌های ساعت و موارد دیگری که در تاریکی میدرخشد استفاده می‌شود.

محلول‌های ضد عفونی کننده‌ای که از Calamine ساخته شده و ترکیبی از Zn-Hydroxy-Carbonate و سیلیکات است برای درمان جوش‌های پوستی استفاده می‌شود. فلز روی شامل ویتامینهای مورد مصرف روزانه و مواد معدنی نیز می‌باشد و با توجه به فلزات دیگر این فلز دارای خاصیت ضد اکسیداسیون است که از پیری زود رس پوست و مفصل‌های بدن محافظت می‌کند. با بررسی خواص روی به این نتیجه رسیده‌اند که این عنصر می‌تواند به بهبودی بعد از عمل جراحی سرعت بخشد. Zinc Gluconate Glycine از قرص‏های مکیدنی برای درمان سرما خوردگی و التهاب دهان و لوزه ها می‏باشد.

واكنش روي با آب چگونه است؟

فلز روي با مولكولهاي آب واكنش نميدهد يون آن يك لايه ي محافظ و نامحلول در آب هيدروكسيد روي طبق واكنش زير به دست مي دهد:

Zn2+ + 2OH- -> Zn(OH)2(s)

روي با يونهاي H+ طبق اين مكانيسم واكنش مي دهد:

Zn(s) + 2H+ -> Zn2+(aq) + H2(g)

از اين واكنش گاز هيدروژن آزاد ميشود كه با اكسيژن واكنش انفجاري مي دهد.

وجود غلظت تقريبي 2 mg / Lاز Zn2+در آب به آن مزه ي نامطبوعي مي دهد.

 

محلوليت

محلوليت روي در آب به pH و دماي آب وابسته است. در pH حدود خنثي روي در آب نامحلول است. با کاهش pH و افزيش اسيديته محلوليت روي در آب افزيش مي يابد. البته در pH حدود 11 هم محلوليت روي افزيش خواهد يافت.

املاح نا محلول: بي کرومات ، سيانور ، فري سيانور ، فلئورور، هيدروکسيد، يدات ،  اگزالات ، اکسيد ، فسفات ، سولفيت، سولفور

املاح محلول: استات، برومور، کلرات، کلرور، يدور، نيترات، سولفات، تيو سيانات

تركيبات روي در تمام اسيد ها به آساني حل مي شوند ، در اسيد سولفوريک و اسيد کلريدريک و اسيد استيک حل شده و گاز هيدروژن آزاد مي کند . روي اگر کاملا خالص باشد در اسيد هاي فوق خيلي به کندي حل ميشود . اسيد نيتريک غليظ آن را به آساني حل نمي کند  زيرا نيترات روي در اسيد نيتريک غليظ خيلي محلول نيست . روي در سود و پتاس حل شده و گاز هيدروژن و زنکات توليد ميکند .

کمپلکس هاي روي

               Zn(NH3)42+تترا آمين زينک : بيرنگ

                          ZnCl42-تترا کلرور زينکات

                     Zn(CN)42-تترا سيانور زينکات