قلع: Stannum   Sn

خصوصيات فيزيكي و شيميايي

عدد اتمي:50

وزن اتمي: 118.710

شعاع اتمي: 1.72Å

شعاع كوالانسي: 1.41Å

نقطه ي جوش: 2270.0 °C (2543.15 K, 4118.0 °F)

نقطه ي ذوب: 231.9 °C (505.05 K, 449.41998 °F)

چگالي در دماي 293K: 7.31 g/cm³

گرماي تبخير: 295.8 kJ/mol

رنگ: خاکستری درخشان نقره ای

قلع فلزی است چکش خوار ، قابل انعطاف، شدیدا" بلورین وسفید نقره ای که ساختار بلوری آن هنگام خم شدن قطعه ای از قلع صدای خاصی ایجاد می کند( علت آن شکست بلورها است).این فلز دربرابر فرسایش ناشی از آب تقطیر شده دریا و آب لوله کشی مقاومت می کند اما بوسیله اسیدهای قوی و موادقلیایی ونمكهای اسیدی مورد حمله قرار می گیرد. هنگامیکه اكسيژن بصورت محلول است قلع بعنوانكاتاليزور عمل کرده و واکنشهای شیمیایی را تسریع می کند.
درصورتیکه آنرا درحضورآزمايش هاي مربوط به هوا حرارت دهند Sn₂ حاصل می شود. Sn₂ اسید ضعیفی بوده و با اکسیدهای بازي تولید نمکهای قلع می کند.قلع را می توان به مقدار زیادی جلا داد و بعنوان پوشش سایر مواد جهت ممانعت از فرسودگی یا واکنشهای شیمیایی دیگرمورد استفاده قرار می گیرد.این فلز مستقیما" با كلر و اکسیژن ترکیب می شود و و جایگزین هيدروژن اسیدهای رقیق می گردد.قلع در دماهای معمولی انعطاف پذیر است اما در صورتیکه گرم شود شکننده می شود

کاربردهــــــا

قلع به آسانی به آهن متصل شده وبرای پوشش سرب روی و فولاد مورد استفاده قرار می گیرد تا از پوسیدگی آنها جلوگیری شود.قوطیهای فولادی با پوشش قلع برای نگهداری غذا کاربردی وسیع دارد و این کاربرد بخش وسیعی از بازار قلع فلزی را تشکیل می دهد.

برخی از آلیاژهای مهم قلع عبارتند از: برنز، مفرغ، بابیت، آلیاژ ریخته گری شده تحت فشار، پیوتر، برنز فسفردار،لحیم نرم وفلز سفید.

مهمترین نمک آن کلرید قلع است که بعنوان عامل کاهنده و یک خورنده در چاپ روی پارچه کاربرد دارد.اگر نمک قلع روی شیشه پاشیده شود لایهای بوجود می آید که خاصیت هدایت الکتریکی دارد. از این پوششها در شیشه های اتومبیل ضد یخ و روشنایی تابلو فرمان استفاده مي شود.

برای ساخت شیشه پنجره با سطحی تخت ،بیشتر ازروش شناور نمودن شیشه مذاب روی قلع مذاب( شیشه شناور) استفاده می شود ( این روش را فرآیند Pilkington می نامند).

از قلع همچنین در لحیم کاری برای اتصال لوله ها یا مدارهای الکتریکی ، در آلیاژهای چرخ دنده، در شیشه سازی وطیف وسیعی از کاربردهای شیمیایی قلع استفاده می شود.

واكنش قلع با آب چگونه است؟

در شرايط نرمال قلع با آب واكنش نمي دهد ولي وقتي در مجاورت با بخار آب داغ قرار گيرد نتيجه توليد قلع اكسيد و هيدروژن است:

Sn + 2 H₂O -> SnO₂ + 2 H₂

برخي از املاح قلع در آب هيدروليز مي شوند مثال آن قلع (IV)كلريد است كه وقتي گرم ميشود قلع اكسيد را تشكيل مي دهد.

محلوليت قلع و تركيبات آن

در شرايط نرمال (دماي 20⁰و فشار1بار)قلع در آب نا محلول است.اكثر املاح قلع نيز در آب نامحلولند كه از آنها مي توان به قلع (IV)هيدروكسيد، قلع(IV)سولفيدو تري بوتيل( (TBTقلع اشاره كرد.

املاح كم محلول: يدور

املاح محلول: برومور، كلرور، فلوئورور و سولفات

قلع در كلريدريك اسيد گرم و غليظ حل شده بخار هيدروژن آزاد مي كند. در مجاورت پلاتين و پايين بودن حرارت محلوليت بهتر و زودتر انجام مي گيرد. كلريدريك اسيد رقيق هم آن را به كندي حل مي گردد. نيتريك اسيد آن را حل نمي كند. ولي به اسيد ديگر (H₂SnO₃) تبديل مي شود. نيتريك اسيد رقيق و سرد فلز را به كندي حل كرده و توليد گاز نمي كند؛و تشكيل آمونيوم نيترات و استانونيترات(قلع نيترات) مي نمايد. به راحتي در تيزاب سلطاني حل مي گردد. سديم هيدروكسيد آن را حل مي كند.

يون هاي قلع همگي بي رنگ هستند. همچنين كمپلكس هاي قلع نيز بي رنگ هستند.